nisbi temsil ne demek?

Nispi temsil, bir seçim sistemidir. Bu sistemde, bir siyasi partinin veya grubun meclisteki sandalye sayısı, aldığı oy oranına orantılı olarak belirlenir. Amaç, seçmenlerin tercihlerinin meclise en doğru şekilde yansımasını sağlamaktır.

**Temel İlkeler:**

*   **Oransallık:** Her partinin aldığı oy oranına yakın sayıda sandalye kazanması hedeflenir.
*   **Çok Partili Sistem:** Genellikle çok partili sistemleri teşvik eder. Çünkü küçük partilerin de meclise girme şansı artar.
*   **Seçim Barajı:** Bazı ülkelerde, küçük partilerin aşırı parçalanmayı önlemek amacıyla belirli bir oy oranını (%5, %7, %10 gibi) geçmesi gerekir. Bu oran, [seçim barajı](https://www.nedemek.page/kavramlar/seçim%20barajı) olarak adlandırılır.

**Nispi Temsil Sisteminin Avantajları:**

*   **Daha Kapsayıcı Temsil:** Farklı görüşlerin ve azınlık gruplarının temsil edilme olasılığı artar.
*   **Oy İsrafının Azalması:** Seçmenlerin oylarının boşa gitme ihtimali düşer. Çünkü her oy, genel sonuçları etkileyebilir.
*   **Koalisyon Hükümetleri:** Çoğunlukla koalisyon hükümetlerinin kurulmasına yol açar. Bu, farklı görüşlerin hükümette temsil edilmesini sağlayabilir.

**Nispi Temsil Sisteminin Dezavantajları:**

*   **Hükümet İstikrarsızlığı:** Koalisyon hükümetleri, anlaşmazlıklar nedeniyle istikrarsız olabilir.
*   **Aşırı Parçalanma:** Düşük [seçim barajı](https://www.nedemek.page/kavramlar/seçim%20barajı) olan ülkelerde, aşırı sayıda küçük parti meclise girebilir. Bu da hükümet kurmayı zorlaştırabilir.
*   **Seçmenle Temsilci Arasındaki Bağın Zayıflaması:** Genellikle liste usulü uygulandığı için seçmenler, doğrudan bir adayı seçmek yerine bir partiye oy verirler. Bu durum, seçmenle temsilci arasındaki bağı zayıflatabilir.

**Nispi Temsil Sisteminin Çeşitleri:**

*   **Liste Usulü Nispi Temsil:** Partiler, aday listeleri hazırlarlar ve seçmenler bu listelere oy verirler. Sandalye dağılımı, partilerin aldığı oy oranına göre yapılır.
*   **Karma Sistemler:** Bazı ülkelerde, hem çoğunlukçu hem de nispi temsil sistemleri bir arada kullanılır. Bu sistemlerde, seçmenler hem bir adaya hem de bir partiye oy verebilirler.

Nispi temsil, demokrasinin önemli bir unsuru olarak, seçmenlerin tercihlerinin meclise yansımasını sağlamaya yönelik bir araçtır. Ancak, her sistemde olduğu gibi, avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır.